O verán, as vacacións e o tempo de libre aumentan as ocasións nas que mozos, e non tan mozos, quedan e reúnense en ambientes festivos e de lecer nos que, cada vez máis, aparecen elementos como os cigarros electrónicos e as pipas de auga ou cachimbas, que xa fixeron saltar as alarmas nos servizos de Pneumoloxía dos hospitais do grupo Ribera polos problemas de saúde asociados. “Describíronse pneumonías lipoideas polo consumo de cigarros electrónicos, unha nova enfermidade coñecida como Evali, directamente relacionada cos vapeadores e bronquiolitis obliterante, relacionada con saborizantes como o diacetilo”, tal e como explica a xefa do Servizo de Pneumoloxía do Hospital Universitario de Torrexón, Soledad Alonso.
Ivis Suárez Lorenzo, responsable da Unidade de Deshabituación Tabáquica do Hospital Universitario do Vinalopó, explica as similitudes e diferenzas entre o cigarro electrónico e a pipa de auga, tamén coñecida como cachimba, sisha, argille ou hooka. “O cigarro electrónico está composto por un cartucho que contén o e-liquid e que, tras o seu quecemento activado coa aspiración, libera o aerosol ou vapor; mentres que o funcionamento da pipa de auga é similar ao dunha máquina de cociñar tabaco que, ao aspirar por unha mangueira, fai que unha peza de carbón incandescente colocada na parte superior quente o tabaco, mesturado con melaza e aromatizantes, xerando o aerosol que se inhala”, asegura. Este, tal e como destaca a doutora Suárez, “contén niveis moi elevados de monóxido de carbono, procedentes da combustión do carbón, centos de tóxicos coñecidos e decenas de carcinóxenos humanos, como a nicotina”.
En ambos os dous casos, a doutora Alonso destaca o prexudicial do seu consumo, xa que “inhalar un aerosol de pequenas partículas, onde non só atopámonos as mesmas substancias que no tabaco convencional, senón tamén saborizantes, propilenglicol e glicerina, que aumentan a irritación pulmonar e das vías respiratorias” e que xa se demostrou que é a orixe de pneumonías, bronquiolitis e outras enfermidades respiratorias. “A cantidade de químicos que se atopan nestes dispositivos é innumerable, moitos iguais aos do tabaco convencional, pero outros novos e igual de prexudiciais”, asevera. Móstrase moi crítica tamén co uso de saborizantes nestes dispositivos porque “son máis atractivos para a poboación nova e non se ten en conta, por exemplo, que a maioría destes saborizantes conteñen diacetilo, que se relacionou coa bronquiolitis obliterante”. Todo iso, engade, sen contar outros síntomas máis leves xa descritos como náuseas, vómitos, diarrea e cansazo.
En concreto sobre os cigarros electrónicos, a doutora Suárez advirte de problemas a curto prazo como a tose e a irritación local, pero lembra que xa se describiu unha nova lesión pulmonar asociada ao uso destes dispositivos, chamada Evali, e que se relacionou co acetato de vitamina E. Ademais, lembra que o e-liquid do cartucho “pode conter nicotina, extraída do tabaco con diferentes graos de pureza, propilenglicol, glicerina vexetal e centos de saborizantes, sobre con sabor doce, mentol e froitas, que son os que máis alteran en ADN, así como outras substancias xeralmente en concentracións baixas”. “Entre as substancias que chegan á vía respiratoria atópanse acetaldehídos, formaldehídos, acroleína, carbonilos ou mesmo bencenos, xa recoñecidos como carcinóxenos humanos”, engade. Por se queda algunha dúbida.
Sobre as cachimbas, a responsable da Unidade de Deshabituación Tabáquica de Vinalopó advirte que “a adicción á nicotina administrada con pipa de auga pode ser moi intensa” e sinala como efectos agudos do consumo un aumento da frecuencia respiratoria, a redución de fluxos distais na espirometría e unha redución do peak-flow, ou disnea, medida en escala de Borg. “Os efectos a longo prazo non están claramente establecidos aínda, por tratarse dun fenómeno emerxente, pero xa se comprobou unha asociación coa policitemia, que é unha enfermidade do sangue grave e pouco frecuente que fai que a medula ósea produza demasiados glóbulos vermellos para circular no torrente sanguíneo, cancro de pulmón ou a enfermidade pulmonar obstrutiva crónica”, explica.
A doutora Alonso lembra, pola súa banda, que “o uso de cachimbas non deixa de ser un sistema de vapeo, onde entran en debate non só as substancias que se consomen, senón a importancia da limpeza dos sistemas e das embocaduras que se usan”. Ambas as especialistas alertan, ademais, sobre a adicción que xeran estes dispositivos, tanto se conteñen nicotina coma se non. “Ao facelos máis atractivos para os mozos poden xerar unha dependencia psicolóxica e xestual do mesmo, así como favorecer o consumo doutras substancias inhaladas, como o cánnabis. É unha vía de inicio ao consumo”, aseguran.
