O alcol é a droga máis consumida entre os adolescentes e a intoxicación etílica “é a complicación por consumo de drogas máis frecuente entre os máis novos”. Así o asegura o doutor Julio Armas, médico adxunto do grupo sanitario Ribera no Hospital Universitario de Vinalopó e especialista en Urxencias e Emerxencias Médicas. “Os mozos son máis susceptibles para os efectos adversos do consumo de alcol. En concreto, no grupo dos menores de 15 anos é máis frecuente a aparición das intoxicacións etílicas, e as súas complicacións son máis graves”, explica o doutor Armas para as celebracións de Fin de Ano.
O especialista do Hospital de Vinalopó define a intoxicación etílica como “o aumento do contido de etanol en sangue por enriba dos niveis tolerados por cada persoa, de forma brusca e que inclúe desde a leve desinhibición ata a depresión, o coma e a morte”. Por outra banda, engade, o coma etílico, “termo co que popularmente se identifica o consumo excesivo de alcol, refírese ás fases máis avanzadas, onde aparece a perda de conciencia, a falta de resposta a estímulos e a depresión respiratoria”.
O director de Atención Primaria do Hospital de Denia, o doutor Antonio Barceló, explica pola súa banda que a tendencia nos últimos 10 anos apunta ao consumo en perfís “cada vez máis novos, aumentando a incidencia en mulleres”. “A aparición do consumo abusivo en idades cada vez máis temperás está asociado co falso mito da normalización dos efectos adversos, por ser a maioría das veces leves e pasaxeiros”, insiste o doutor Armas. “A media europea está en 15.9 anos”, engade. Para o director médico de Ribera Hospital de Molina, o doutor Eduardo Rodríguez de la Vega, o alcol é “un tóxico para o sistema nervioso central”. Por iso, engade, “o seu consumo nunhas cantidades moderadas produce desinhibición e isto asóciase a euforia de inicio, pero cando a súa acumulación en sangue supera a capacidade de metabolizar esta substancia, comeza a perda de facultades cognitivas que poden chegar ao coma”.
O xefe de Urxencias do hospital Ribera Povisa, o doutor Ángel Martín Joven, asegura que a intoxicación por alcol garda un efecto directamente proporcional á concentración sérica do mesmo que, á súa vez, depende de factores como a velocidade da inxesta e unidades inxeridas, se o estómago ten alimentos, a masa corporal e a proporción de auga do organismo ou mesmo, factores xenéticos que inflúen na metabolización máis ou menos lenta do alcol”. “Dependendo da cantidade de alcol inxerido e, por tanto, dos niveis en sangue do mesmo, inicialmente prodúcese unha sensación euforizante, que dá paso a unha alteración na capacidade motora, falta de coordinación, perda de capacidade de xuízo e por último, perda de conciencia ou coma por alcol no sistema nervioso central”, explica o doutor Martín Joven, quen sinala outras alteracións graves como descenso severo dos niveis de glucemia, hipotermia, arritmias cardíacas, convulsións ou fracaso renal.
O doutor Rodríguez de la Vega insiste en que o coma etílico que se produce por unha intoxicación por alcol grave “pode chegar a producir a morte”. “A súa acción depresora sobre o sistema nervioso central pode comprometer centros vitais, como o respiratorio, e facer caer ao paciente en parada cardiorrespiratoria”. O principal, no ámbito doméstico, explica, é “non infravalorar as posibles complicacións dun coma etílico ao pensar erroneamente que un individuo que inxeriu bebidas alcohólicas e non está consciente, recuperarase”. “Esta persoa pode estar en coma etílico e que por descoñecemento de quen lle rodea, pásense por alto complicacións que poden resultar letais”, engade.
Nesta mesma liña pronúnciase o doutor Julio Armas: “Non se deben subestimar os síntomas asociados ao consumo, coa falsa etiqueta do borracho, porque a aparición de cadros clínicos graves pode ser rápida e potencialmente letal”. E vai máis aló. “O máis importante é establecer un límite ao comezo do consumo ou coa aparición dos primeiros síntomas, o cal servirá para evitar as futuras complicacións”, explica, e acudir a un centro sanitario “se a persoa atópase confundida, aparvada, con dificultade respiratoria ou relaxación de esfínteres, con vómitos persistentes, sufriu unha caída ou ten alteracións da linguaxe”. Por suposto, tamén, con depresión respiratoria ou sinais de coma etílico.
Nos casos graves de intoxicación por alcol, os especialistas do grupo sanitario Ribera recomendan acudir a un centro sanitario ou solicitar atención médica urxente, pero mentres colocar ao paciente en posición lateral de seguridade (decúbito lateral esquerdo) evitando o peche da vía aérea se se producen vómitos, así como as posibles contusións por movementos involuntarios e as caídas. Ademais, insisten na importancia de manter unha boa temperatura corporal da persoa afectada, cubrir cunha manta seca para previr a hipotermia e manter vixiado ao paciente ata a chegada da asistencia médica.
