A Garda Civil, nunha operación conxunta coa Xendarmería Nacional Francesa, coordinada por Europol e a Oficina Europea de Loita contra a Fraude (OLAF) incautou 1,5 toneladas de angulas vivas. Realizáronse unha trintena de rexistros simultáneos en domicilios, sedes de empresas e viveiros clandestinos de España e Francia, e estendidos a Bélxica e Polonia, nos que se detivo a un total de 27 persoas por delitos de pertenza a organización criminal, tráfico de especies protexidas, contrabando e branqueo de capitais. No seo destes rexistros tamén se incautaron varias toneladas de lotes conxelados de angulas, sen rastrexabilidade nin controis sanitarios, non aptos para a súa disposición na cadea alimentaria. Ademais, interviñéronse bens por valor de máis de 2 millóns de euros.
As investigacións iniciáronse en 2021 grazas á colaboración policial entre o Servizo de Protección da Natureza (SEPRONA) e o servizo de aduanas francés, a OCLAESP da Xendarmería francesa, ao detectarse unha serie de irregularidades no comercio de anguía europea (anguilla anguilla) en distintos graos de desenvolvemento (alevíns–angula e adultos–anguía). Esta especie, debido á súa precaria situación catalogada como crítica segundo a UICN (Unión Internacional para a Conservación da Natureza), atópase incluída no Apéndice II CITES (Anexo B do Regulamento Comunitario 338/97), o que implica que o seu comercio dentro da UE estea suxeita a cotas de pesca e distribución, pero totalmente prohibida a súa exportación fóra desta.
Con todo, é un produto moi cotizado nalgúns países asiáticos, cuxo consumo fai que alcance valores de ata 5.000 euros o quilo, polo que, desde hai anos, vénse detectando a grupos e organizacións criminais dedicadas a escamotear lotes de angula viva e envialas a clientes en Asia.
Modus operandi
Desmantelouse unha organización criminal, con implantación transnacional, asentada entre o norte de España (Guipuzkoa e Pontevedra), e o sur de Francia (Aquitania), cuxos dirixentes controlaban toda a cadea de subministración e distribución de angula á marxe dos controis da administración. Este grupo, composto tanto por pescadores como por xestores comerciais e almacenistas, encargábase de detraer do circuíto legal angula viva para fornecerlla a cidadáns de orixe chinesa, quen dispoñía de viveiros clandestinos na zona de París, en Francia e Anveres, en Bélxica. Desde aí, organizaban viaxes de persoas a Asia, quen, a través de distintos aeroportos europeos próximos aos viveiros portaban consigo equipaxe contendo os exemplares de angula. Durante a investigación púidose constatar que ata 14 toneladas de angula alevín e 31 de anguía adulta se substraeron do circuíto legal, o que no mercado legal habería alcanzado un valor de máis de 6,7 millóns de euros.
Actuacións en España
En España, hai oito persoas detidas ou investigadas nas provincias de Guipuzkoa (6), Navarra (1) e Pontevedra (1). As actuacións nas distintas empresas e almacéns implicados contaron con apoio da Deputación Foral de Guipuzkoa e da Xunta de Galicia.
Reintrodución ao medio natural
Os exemplares de angula viva aprehendidos atópanse nunha piscifactoría do goberno navarro, concertada co Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico e tense prevista a súa liberación no medio natural, para preservar a súa supervivencia. Desta forma, conséguese un dos obxectivos máis difíciles na loita contra o tráfico de especies e o fin último neste tipo de operacións, como é a total reintrodución no medio dos especímenes intervidos, contribuíndo así a mellorar a súa conservación a longo prazo. O procedemento xudicial liderouno o Xulgado de Instrución nº 4 de San Sebastián, de forma coordinada cun procedemento análogo instruído no JIRS (Xulgado especializado en delincuencia organizada) de Bordeus.
